Co składa się na pozaodsetkowe koszty kredytu?
Zgodnie z nowelizacją ustawy o kredycie konsumenckim za pozaodsetkowe koszty kredytu, a co za tym idzie również pożyczki pozabankowej, uznaje się wszystkie koszty ponoszone przez pożyczkobiorcę w związku z wejściem w życie umowy o kredycie konsumenckim z pominięciem odsetek. Zaliczane są do nich prowizje pobierane przez banki i firmy pożyczkowe, a także wydatki np. na ubezpieczenie kredytu. Pozaodsetkowe koszty wliczane są do RRSO, czyli Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania. RRSO odzwierciedla realny wydatek związany z zaciągnięciem pożyczki.
Maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu
Ustawa o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie w 2016 roku, wprowadziła limit maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu. To, ile one rzeczywiście wyniosą, zależy w dużej mierze od tego, na ile miesięcy wzięliśmy pożyczkę. Innym istotnym czynnikiem jest wysokość zobowiązania. Maksymalne koszty obliczymy, korzystając z wzoru: K x n/R x 30%, gdzie K to całkowita kwota pożyczki, n to liczba dni, składających się na okres kredytowania, a R liczba dni w roku.
Stosując wzór wprowadzony przez ustawodawcę, można w prosty sposób wyliczyć, że jeśli pożyczymy 5000 zł na 12 miesięcy, to pozaodsetkowe koszty wyniosą 1500 zł. Nowelizacja wprowadza jeszcze jeden bardzo istotny limit. Całkowite wydatki niezwiązane z odsetkami nie mogą w skali roku przekroczyć wartości pożyczonego kapitału. To ograniczenie jest szczególnie ważne w przypadku długoterminowych pożyczek na raty. Nawet jeżeli według wzoru, koszty przekroczyłyby wysokość pożyczonej kwoty, to żaden bank ani firma pożyczkowa, nie może pobrać wyższej opłaty.
Prowizja od kredytu a wcześniejsze uregulowanie długu
Zgodnie ze wspólnym stanowiskiem UOKiK i Rzecznika Finansowego oddając całość pożyczki przed terminem, możemy liczyć na proporcjonalny zwrot wszystkich poniesionych przez nas opłat. Jeżeli wzięliśmy kredyt na 2 lata, a uregulowaliśmy zobowiązanie po pół roku, instytucje finansowe nie mogą naliczać odsetek za pozostałe półtora roku. Jednak obniżenie całkowitego kosztu kredytu dotyczy też pozostałych opłat – prowizji, wydatków na ubezpieczenie, czy opłat administracyjnych. Nawet jeżeli prowizja została pobrana jednorazowo na samym początku okresu kredytowania, możemy domagać się zwrotu jej części.
Instytucje finansowe starają się argumentować, że opłata prowizyjna nie dotyczy całego okresu kredytowania, jednak UOKiK i Rzecznik Finansowy twierdzą inaczej. W sytuacjach spornych można liczyć na pomoc tych instytucji. Podczas rozwiązywania kontrowersyjnych sytuacji w sądzie Rzecznik Finansowy wspiera konsumentów tzw. istotnymi poglądami. Są one ważnymi opiniami branymi pod uwagę przez sąd podczas orzekania.
Kiedy koszt kredytu może wzrosnąć?
Terminowe spłacanie pożyczki jest bardzo ważne w kontekście ponoszonych kosztów. Jeśli nie będziemy regulowali zobowiązań na czas, pożyczkodawca ma prawo obciążyć nas odsetkami karnymi od kredytu. Ich wysokość jest uzależniona od wysokości stopy referencyjnej NBP. Do jej wartości należy dodać 5,5 punktu procentowego. Odsetki karne od kredytu w tym momencie wynoszą 7%, a maksymalne odsetki za opóźnienie nie mogą przekraczać dwukrotności ustawowych odsetek, czyli 14%. Oprocentowanie pożyczek jest więc ściśle związane ze stopą referencyjną Narodowego Banku Polskiego, która od 2015 roku pozostaje na rekordowo niskim poziomie 1,5%.